... to disturb the confortable

Kort geleden las ik in de krant iets over de campagne van George Bush voor zijn herverkiezing als president. Dat nieuwtje stemde mij niet vrolijk. Mijn gedachten gingen daarna terug naar een essay van Thomas von der Dunk in "Vrij Nederland" van 8 januari 2005.
Eerst de titel. Je hoort deze zin de laatste tijd zo vaak. Dit is geen smeken of bidden, zoals wij in een gebed zouden doen. Deze versregel betekent: "Dat God Amerika zegene". Het is hier aanvoegende wijs. De grammaticale vorm geeft aan dat het om een aansporing, een aanmoediging gaat. Amerikanen geven God als het ware een opdracht. Dat is een grote accentverschuiving ten opzichte van ons protestantse denken hier. En het klinkt aanmatigend.

Maar terug naar George W.Bush. Er is uitgelekt dat in de campagnestrategie diverse malen is besproken of Bush duidelijk zijn geloof moest "uitventen" om punten te scoren, of dat hij het op bepaalde ogenblikken beter kon verbergen om schade te beperken. Ik geloof het nieuws graag. Maar het gaat mij wel te ver. Als ik nu president Bush met een eeuwige brede glimlach door Europa zie toeren, heb ik daar zo mijn gedachten over.
Hoe past Thomas von der Dunk in dit verhaal? Hij beschrijft de opkomst van een nieuw herboren Amerika. Hij bedoelt dat de conservatieve Republikeinse gedachten op allerlei terreinen merkbaar zijn en dat de democratisch idealen van de Amerikaanse Vrijheidsstrijd verdongen worden. Daarbij noemt hij ook de herboren christenen in Amerika, de mensen die zich tot de meer fundamentalistische protestantse groeperingen bekeren.

Von der Dunk schreef: "In de campagne voor de presidentsverkiezingen was het alles God wat de klok sloeg, om de herboren christenen maar te kunnen paaien". Het bovenstaande berichtje geeft hem alsnog gelijk. De christelijke fundamentalisten (anti-abortus, anti-homo) willen de anderen, de niet-bekeerden hun wil opleggen. Want zij hebben met God en de bijbel het recht en het gelijk aan hun kant. Het is hun opdracht dit alles uit te dragen. Veel Amerikanen worden door deze groeiende stroming gegrepen.
Vervolgens maakt Von der Dunk een voor ons aardige vergelijking. Hij ziet overeenkomsten tussen Amerikaanse fundamentalisten met hun niet aflatende zendingsdrang en de zestiende eeuwse calvinisten in ons land. Von der Dunk is ronduit pessimistisch. Hij voorziet dat Amerika verandert in een soort christelijk Iran, maar dan zonder hoofddoekjes of sluier. Dat kan gebeuren omdat streng orthodoxe groepen via de politiek hun macht kunnen doordrukken. De kerk is daar echter niet voor bedoeld. De Engelsen zeggen in zo'n geval: kerk en politiek zijn "uneasy bedfellows". Keurig vertaald: ze passen niet bij elkaar. In de "Nieuwsbrief" van St Clement Parish Church,juli 2003 vond ik een spreuk om over na te denken. St Clement is een schitterend gelegen gehuchtje ten zuiden van Truro, in Cornwall, Engeland. Die spreuk luidt:

The Church exists not only to comfort the disturbed
but to disturb the comfortable.

De kerk bestaat niet alleen om degenen die in hun rechten zijn aangetast te troosten, maar om de mensen in goeden doen, die een zorgloos leven leiden, wakker te schudden.

Dat lijkt mij een goed motto. Maar of de Amerikaanse fundamentalisten dit accepteren is nog maar de vraag. De spreuk moedigt ons aan om een tegenstem te laten horen. Met deze vermaning heb ik dat gedaan.

W.F. Boon, Sliedrecht