Preken over teksten uit de klassieke lutherse pericopen

hiernaast kunt u een periode kiezen

De preken op deze website zijn gerangschikt volgens de klassieke lutherse indeling van het kerkelijk jaar. Open de lijst hier rechts, gebruik het kleine schuifbalkje en klik op een tijdvak.

Hieronder volgt een recent gehouden preek

EEN BEWIJSVERHAAL MET
WERFKRACHT

De verkondiging
op de Zestiende Zondag na Trinitatis

Lucas 7 : 11-16

Een dodenopwekkingsverhaal roept altijd vragen op.
Voorzover mijn informatie reikt, heeft deze lutherse gemeente daar altijd goed mee kunnen omgaan.
Er was ooit een vrijzinnig deel en een rechtzinnig deel. Vrijzinnigen willen nogal eens de evangelielezing geringschatten: ach, het is maar een verhaal... .
Rechtzinnigen benadrukken dat dit echt gebeurd is: geschiedenis.
Wel, ieder zijn eigen mening; en, laten wij blij zijn dat deze kleine gemeente niet bekvechtend gescheurd is.

Maar.. beide groepen zitten op dood spoor. Dood spoor want ze komen uiteindelijk niet verder; niet daar wat de Gemeente van Christus mag horen.
Tégen de vrijzinnigen zeg ik: in de tijd van de evangelisten en apostelen had een verhaal een andere zeggenskracht en bewijskracht dan dat het nu heeft.
Tégen de rechtzinnigen zeg ik: in de tijd van de evangelisten en apostelen was het geschiedenis-onderzoek iets anders dan dat het nu is.
Tégen beide groeperingen tezamen breng ik in, dat het opwekkingsverhaal van hedenochtend opgesteld is als bewijs dat Jezus Heer over de dood is.
Zulke verhalen waren er bij de oude volkeren, bij de Romeinen en ook bij de Joden. Deze verhalen werden aanvaard als bewijs. Het was een literair genre.
In de Kerk aanvaarden wij deze verhalen als bewijs dat de Christus de opgestane Heer is, de opgestane uit de doden, overwinnaar op de dood. Zij zijn ons overgeleverd van generatie op generatie, en dat is het fundament van de verkondiging, de prediking.

Vrijzinnigen en orthodoxen doen hetzelfde tekort: zij doen tekort aan de verkondiging, oftewel aan de prediking. Ook hebben zij doorgaans te weinig oog voor de achtergrond van waaruit de evangelist Lukas het doden opwekkingsverhaal heeft opgesteld.
Achter dit doden opwekkingsverhaal ligt een vertelling over de oud-testamentische profeet Elia. Elia heeft een overleden jongen opgewekt. De evangelist Lukas heeft hiermee een prachtig bijbels bewijsverhaal geschreven.
Een bewijs dat Jezus de doden opwekt.

Dodenopwekking! Het is ontzettend belangrijk bij joden en christenen.
Daarom dit bewijsverhaal, als literair genre. In dit verhaal komen we op het spoor wat het nu eigenlijk om gaat.

Wij moeten weten, hoe belangrijk de weduwe in dit verhaal is.
Veel uitleggers zeggen: zij is Israël, zij is vertegenwoordigster van de schare rondom Jezus. Die schare bestond uit vele eenvoudige mensen die het zwaar te verduren hadden. Moeizame arbeidsomstandigheden, Romeinse bezetters, hoge belastingen, veeleisende priesters.
Je mocht blij zijn dat je elkaar had, om op elkaar terug te vallen in de nood. Maar de weduwe had alleen maar deze jongen, stamhouder van wijlen haar man. Nu ook haar zoon dood was, had zij geen rechten meer in de familie van haar echtgenoot. Daarom was het zo'n ramp dat die weduwe haar eniggeboren zoon moest missen. Iedereen in het plaatsje Naïn voelde dat pijnlijk goed aan. Dus volgde een grote schare de weduwe.
De mensen wisten dat deze vrouw een zeer onzeker bestaan tegemoet ging.
Zo ook was Jezus met ontferming bewogen over deze weduwe.
We moeten dit weten, want, het ene dodenopwekkingsverhaal is het andere niet.

Ja, want er waren meer van zulke verhalen, bijvoorbeeld dat van de filosoof Apollonius.
Hij leefde in het oosten van het huidige Turkije. Van hem wordt het verhaal verteld dat hij een meisje uit de dood heeft opgewekt, een dochter van een Romeinse gouverneur.
Wat moeten we daar van zeggen?

Fundamentalistische rechtzinnigen zeggen direct: mwah, dat is een onzin-verhaal, weg er mee !
Zij zeggen dat niet van de opwekking van jongeling te Naïn – terwijl het toch hetzelfde soort verhaal is, hetzelfde genre.
Ook wij, hedenochtend, luisteren met respect naar het opwekkingsverhaal uit het Lukas-evangelie.
Maar hoezo dan? Het zijn toch allebei oud-oosterse bewijsverhalen?

Het verhaal door Lukas geschreven overtuigt ons; heeft al twintig eeuwen vóór ons de jonge christengemeente overtuigd: Jezus is heer en meester over de dood !
Deze overtuiging is gewekt door de achtergrond en de inhoud van Lukas' verhaal. De achtergrond is bijbels: de evangelist Lukas heeft uit zijn gewijde geschriften gebruik gemaakt van het Elia verhaal.
Hier zien we de overeenkomst: net als Elia trekt Jezus zich het lot van de kinderloze weduwe aan.

Mijn hoogleraren en docenten die onderwijs hebben gegeven in de Hebreeuwse bijbel, bezwoeren ons, iets nooit te vergeten:
De God van Israël komt altijd op voor de hulpelozen, de allerzwaksten. In het bijzonder de weduwen en de wezen.
Die God, de God van Israël, is de Vader van onze Heer Jezus Christus.

Het kan daarom niet anders zijn, dan dat Jezus met ontferming bewogen is over de weduwe die treurt om haar dode zoon, de enige zoon die zij had.
Dit dodenopwekkingsverhaal heeft zó grote indruk gemaakt, zo grote bewijskracht gekregen, dat dit de jonge christelijke kerkgemeenschappen heeft geïnspireerd om te prediken. Om te verkondigen dat Jezus Heer over de dood is.
Dit verhaal sluit perfect aan op al die teksten in Torah, Profeten en Psalmen waar we horen dat de Heere-God een milde en vriendelijke God is, een Helper van de weduwe en de wees.
Daarom ook dat het evangelieverhaal hedenochtend eindigt in een jubel: ‘God heeft naar zijn volk omgezien!'

Dit verhaal horen wij, als gemeente van Christus, nog steeds.
Maar wie kent nog dat verhaal van Apollonius?
Er waren ook enkele rabbijnen van wie wordt verhaald dat zij wonderbaarlijke genezingen verricht hebben.
En er is een Romeinse keizer geweest, Vespasianus, van wie wordt verhaald dat hij een blinde en ook nog een verlamde heeft genezen.
Wie weet daar nog van? Maar de dodenopwekkings-verhalen van Jezus worden nog jaar in jaar uit gelezen, twintig eeuwen lang.
Die, en anderen, hebben de jonge christelijke kerk op gang gebracht en voortgeholpen.
Meer bewijs, ander bewijs – hebben we niet; maar het is voldoende bewijs en zo is het ook bedoeld.
Het blijft steeds weer mensen aanspreken, nu misschien minder in Noord-West Europa, maar in deze tijd wel op het zuidelijk halfrond en in het verre Oosten.

Vergis u niet en laat u niets wijsmaken door negatievelingen: de Kerk is wel dégelijk groeiende in andere werelddelen dan het onze.
Verhalen als die van hedenochtend blijven boeien, blijven inspireren en werfkracht houden.
Ze brengen jongeren en ouderen, zieken en gezonden bij elkaar.

Juist ook de zieken en de zwakken behoren wezenlijk tot de Kerk. Dat ze daar serieus genomen worden, heeft ook de groei van de jonge christelijke Kerk bevorderd.
Romeinen en Grieken kwamen daarop af, soms via de Joodse gemeenschappen.
‘Zie hoe zij elkaar liefhebben,' hebben zij gezegd, zoals we kunnen lezen in een geschrift van Tertullianus.
Tertullianus was een invloedrijke christelijke schrijver, rond 200 na Christus.

Onderlinge liefde binnen onze kerkgemeenschap is de beste werfkracht die er is, beter dan woorden.
De woorden van de verkondiging gaan wel voorop, maar de bewijskracht wordt pas werfkracht wanneer de onderlinge liefde opbloeit.

Laat niet uw oren hangen naar mensen die zeggen: ja maar, de Kerk heb je niet nodig, liefde vind je toch her en der in de wereld – ?

Zeker is er in de wereld liefde, natuurlijk, en gelukkig maar.
Toch pleit ik voor het belang van de Kerk. Herhaaldelijk hebben we in de geschiedenis gezien, dat geweld en barbarij de liefde onmogelijk wilden maken.
Dan waren kerken en kloosters waarin vlammetjes van liefde brandende werden gehouden.
Dit kon, want er waren bronnen: de bijbelse verhalen, verhalen met bewijskracht, bronnen om inspiratie uit te putten.
Verhalen over de menslievende God van Israël, verhalen over de liefde van Christus tot in de dood.

In Christus is nieuw leven, dat dáárom ook nieuw is, omdat het niet bij ons vandaan komt.

Denkt u niet dat opstanding in de toekomst ligt. Ook u kunt hier en nu beleven wat opstanding is.
Ervaren hoe u boven de ellende uit kunt komen, hoe u sterk kunt zijn ondanks tegenslag.
Dat is de kracht van het Evangelie: het Evangelie van leven midden in de benauwdheid.
Ons wordt beloofd dat eenmaal de Christus Jezus alles in allen zal zijn. Wij leven met hem, de levende, overwinnaar op de dood.

Zo belijden wij in ons lied: Lied 641

ELG Zierikzee, 24 september 2023